|
چکیده
|
اسلام بیش از سایر ادیان به اندیشه ورزی و تعقل اهمیت داده است. آموزههاى فراوانى در اسلام وجود دارد که مستقیم و یا غیرمستقیم به پرورش عقل و شکوفاسازى ذهن و فکر بشر مربوط مىشود. این آموزهها، نشانگر نگاه مثبت اسلام به تربیت عقلانى است. قرآن برای هدایت و تربیت مردم نازل شده است. لذا اکثر آیات شریفه قرآن دارای پیام تربیتی است. آیات مربوط به اسرار خلقت و سرنوشت نهایی جهان بشریت، سرگذشت امت های پیشین و عاقبت کار تبهکاران، و آیات مربوط به احکام و خانواده، هر کدام دارای بعدی از ابعاد تربیتی است که تنها با عقل و اندیشه قابل ادراک هستند. هدف غایی و اساسی در تربیت اسلامی، اتصاف انسان به کمالات الهی است. برای رسیدن به این هدف، استعدادهای خلقتی انسان از جمله قوه عاقله باید رشد کند و فعلیت یابد. از این رو قرآن کریم تاکید می کند که انسان با تعقل و اندیشه، خویشتن را آنچنان که هست بشناسد و جایگاه اصلی خود را در جهان هستی به درستی درک کند تا اینکه خود را به مقام والای خلیفه الهی که شایسته آن است برساند. عقل آدمی داراى دو گونه کارکرد علمى و عملى است. از یک سو، حقّ و باطل را در قلمرو نظر تشخیص داده و منشأ فعالیّتهاى علمى می شود، و از سوى دیگر، خیر و شرّ را در عرصهى عمل از یکدیگر باز شناخته و مبدأ فعالیّتهاى عملى می گردد.
|