|
چکیده
|
قبل از ارسطو برخی از مباحث علم منطق در سخنان زنون کبیر و سوفسطائیان و سقراط و افلاطون به صورت پراکنده آمده است. امّا ارسطو نخستین کسی است که منطق نظری را جمع آوری و با تعیین ابواب و فصول تدوین نموده است. او بر اساس مبانی معرفت شناختی خود، منطق حملی را مطرح می کند که بحث استدلال حملی و قیاس حملی از مهمّ ترین آراء وی به شمار می رود. پس از ارسطو مکتب منطقی دیگری توسط منطقیانی مثل فیلون و دئودروس مگاری و زنون و خروسیپوس رواقی در یونان تحت عنوان منطق رواقی - مگاری به وجود آمد که برخلاف منطق ارسطویی به منطق شرطی می پرداخت. شناسایی قضایای مرکّب شرطی توسّط مگاریان و شناسایی سایر قضایای مرکّب مانند عطفی و فصلی و صور قیاس اتّصالی و انفصالی توسّط رواقیان، منطق شرطی را پدید آورد. بنابراین میراث منطقی یونان عبارت از دو مکتب ارسطویی و مکتب رواقی- مگاری است. مشائیان مسلمان که به خوبی از میراث منطقی یونان آگاه بودند؛ از روش فلاسفه ی یونان در تدوین علم منطق عدول کردند آن ها علاوه بر کاستن برخی مسایل منطقی از قبیل مقولات و بحث تفصیلی شعر و خطابه و جدل، و جابجایی برخی دیگر مثل عکس و حد و رسم، با ابتکارات و نوآوری های متعدد خود نقش مؤثری در تحول و پیشرفت علم منطق دارند؛ و ما در این نوشتار به تبیین برخی از آن ها می پردازیم.
|