مشخصات پژوهش

عنوان	مطالعه فیتوشیمیایی گیاه پونه سای عراقی (Nepeta haussknechtii)
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	فیتوشیمی، پونه سای عراقی، اسانس، عصاره گیری
چکیده	تیره نعناعیان (Lamiaceae) یکی از بزرگترین خانواده های گیاهی متشکل از 200جنس و بیش از 3000گونه است [1].جنس های مهم و بزرگ این تیرهTeucrium (200گونه)Nepeta(250گونه )Scutellaria(200گونه )وSalvia(900گونه ) هستند [2].جنس نپتا متعلق به تیره نعناع شامل بیش از 250گونه گیاه پایا هست که در آسیا،اروپا و شمال آفریقا پراکنده می باشند. در ایران 67 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله از این جنس ثبت شده اند که 39 تا از آنها بومی ایران است.نام فارسی این جنس پونه سا (pune –sa) می باشد ودر انگلیسی به آنNepeta و Catmintمی گویند .بسیاری از گونه های جنس نپتا دارای فعالیت بیولوژیکی و اثرات درمانی هستند و به دلیل داشتن اثرات درمانی همچون ضد عفونی کنندگی ،ضد سرفه بودن ،تب بر ،ضد تشنج و ضد اسپاسم ، بهبود زخم ،داروی مسکن،عرق آور از دیر باز در طب سنتی استفاده می شوند [3].یکی از گونه های مهم این جنس N.cataria است که در قولنج معده (باد معده ) ، اسهال ، سرفه ،تنگی نفس و درمان سرماخوردگی مفید است [4].N.menthoidesکه بومی مغرب ایران میباشد برای بی خوابی و فشار خون بالاوتسکین درد معده و مسکن وتب بر و ضد افسردگی تجویز می شود. براساس ترکیبات شیمیایی اسانس،N.menthoidesها به دودسته تقسیم میشوندیک نوع آن که دارای نپتا لاکتون میباشد ودر آذربایجان پخش شده است ونوع دیگر که دارای 8و1سینئول میباشد وبه طور غالب در اردبیل میروید فعالیت آنتی اکسیدانیاین گونه به دلیل وجود مایرسن و 8و1سینئول وآلفاterpinene وآلفاterpinoleneمیباشد که این فعالیت آنتی اکسیدانی میتواند سلول ها را از تنش اکسیداتیو و به دنبال آن عملکرد بد رشد سلول ها که باعث سرطان می شود محافظت کند [5].اسانس بخش های هوایی N.persicaشامل نپتا لاکتون است که خاصیت آنتی میکروبی خوبی نشان میدهدواین اسانس میتواند به عنوان مسئول آنتی میکروبیکال در صنعت داروسازی استفاده شود.[6].دم کرده ی قسمت های هوایی N.crispa به عنوان ملین ونیرو بخش تنفس و درمان اختلال اعصاب کاربرد دارد .اسانس N.rtanjensisفعالیت ضد قارچی قوی دارد که از رشد رشته های قارچی بسیاری از قارچ ها همچون Aspergillus nigerبازداری میکند .فعالیت ضد قارچی اسانس جدا شده از بسیاری از گونه های نپتا گزارش شده است بتا-مونوانول استات جدا شده از اسانس N.leucophyla دارای بیشترین اثر در برابر قارچSclerotium rolfssiوترکی
پژوهشگران	آرزو باستانی (دانشجو)، حسن ولی زاده (استاد راهنما)، فاطمه محمودی کردی (استاد مشاور)