|
چکیده
|
تعریف و بیان مسأله:
تفکر فلسفی هند از کهن ترین سنت های فکری بشر است که شاید کهن تر از فلسفه یونانی یا به اندازه آن دارای قدمت باشد. گروهی از محققان مانند راداکریشنان بر آن باورند که آن گاه که در قرن ششم (ق.م) فلسفه یونانی دوران کودکی خود را سپری می کرد، فلسفه هندی به مرحله بلوغ خود رسیده بود(راداکریشنان،ج 1،50) به گونه ای که برخی از احتمال تاثیر تفکر هندی بر تفکر یونانی سخن گفته اند(محمودی،گذری بر ...، 26). در تفکر فلسفی هند فلسفه عبارت است از تبیین سرشت ازلی حقیقت و یا باطنی ترین ذات جهان. در این شیوه از تفکر شرقی فلسفه عبارت است از برهما ویدیا یا آگاهی از برهمن(محمودی، مشرق در دو افق، 24، راداکریشنان،ج 1، 251). فلسفه هندی نه فقط فلسفه است بلکه طریق رستگاری نیز است و به همین جهت است که با دین اینچنین سازگار است.( شایگان، بت های ذهنی و خاطره ازلی، همان ص62) هندوها واژه درشنه (Darsana) را برای فلسفه بکار می برند. درشنه را نمی توان فلسفه به معنای دقیق یونانی آن دانست که بیش از هر چیز مبتنی بر استدلال عقلی و استنتاج صرف است. در واقع درشنه را می توان در تفکر فلسفی هند نوعی تفکر و بینش (بصیرت) تلقی کرد که بیش از هر چیز مبتنی و متکی بر اشراق و شهود است(محمودی گذری بر...، 24). گاهی دیده می شود که هندوها واژه دهرمه (Dharma) یعنی طریق و نظم و هماهنگی درست در جهان (Nordberg, vol 7, p. 137. jolly, vol 4,p.45 )را نیز برای فلسفه بکار می برند. به همین دلیل است که متفکران هندی معتقدند فلسفۀ هند، فلسفه ای است که در راستای دهرمه و نظم و هماهنگی درست جهان شکل گرفته است. (flood, p. 102)
هندیان حکیمان خود را ریشی(Rsi) یعنی فرزانه و حکیم معنوی می خوانند.(Dasgupta, A History of… vol 1, p. 304)ریشی در زبان سنسکریت کسی است که گوش می کند، طنین حقیقت را می شنود، به جلو می رود ، نگاه می کند و می بیند. برخلاف معنای متعارف فیلسوف که به معنای کسی است که حقیقت را می داند ریشی در فلسفه هندی به معنای کسی است که حقیقت را می بیند. در فلسفه هندی حکیم جستجوگری است پر شور و شوق که از راه ریاضت و ترک دلبستگی به اشیاء جهان فائق آمده و براثر مراقبه و تفکر به اشراق رسیده به فهم عمیق و ادراک حقائق هستی نایل آمده است(چاترجی،یادداشت مترجم،6-55). پرسشی که در این جا قابل طرح است این است که سرچشمه اصلی فلسفه هند
|