عنوان
|
گونه شناسی روایات تفسیری ائمه علیهم السلام در تفسیر طبری
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
کلیدواژهها
|
گونه شناسی، روایات، تفسیرطبری
|
چکیده
|
در سنت تفسیری، انواع مختلفی از گونه های تفاسیر وجود دارد، که هر کدام از این گونه های تفسیری اهمیت فراوانی برای قرآن پژوهان دارد. جامع البیان طبری، از زمره ی تفاسیر ماثور محسوب می شود که مفسرش تبحر خاصی در حدیث و تاریخ دارد. نام این اثر، همان طور که مولف در مقدمه تاریخ خود می آورد، جامع البیان عن تاویل آی القرآن است( طبری، 1382-1387ش، 1،60). این تفسیر از تفاسیر قرن چهارم در سی جلد، به زبان عربی، شامل همه سور قرآن است که در بیان روایات تفسیری، جامع تفاسیر پیش از خود می باشد. طبری، در نقل روایات، آمیختگی به وجود نیاورده است؛ و هر روایتی را هم از لحاظ متنی و هم از لحاظ سندی جدا و روشن و با دسته بندی منظم بیان کرده است. وی، در تفسیر آیات ابتدا، دیدگاه خود را بیان می کند، پس از آن که واژگان دشوار را تبیین کرد، اقوال را جداگانه و هر کدام را با سند نقل می کند، که با این کار، راه را برای تقویت یا تضعیف روایت باز می کند. طبری، در این روش به بیان وجه اعتبار اقوال نمی پردازد، مگر در موارد خاصی که از روایتی جانب داری کند، که در این صورت به ذکر دلیل خود نیز می پردازد( معرفت، 1380ش، 2، 162-165).
تحقیقات و پژوهش های فراوانی در خصوص گونه شناسی روایات تفسیری انجام گرفته است. نتیجه حاصله از این پژوهش ها آن بوده که، روایات تفسیری را به ده گونه تقسیم بندی کرده اند؛ برای تبیین بهتر مطلب، چهار مورد از آن ها در این پژوهش با روایت تفسیری همراه شده اند: 1
1.ترسیم فضای نزول( مراد از آن، زمینه ها یا شرایط نزول یک یا چند آیه، تبیین سبب نزول یا شان نزول آیه یا آیات می باشد) به عنوان مثال، در تفسیر طبری می توان به روایتی از امیر المومنین(ع) ذیل آیه تطهیر، اشاره کرد: «...عن علی بن أبی طالب فی منزله، فقالت فاطمه: قد ذهب یأتی برسول الله صلى الله علیه و سلم، إذ جاء، فدخل رسول الله صلى الله علیه و سلم و دخلت، فجلس رسول الله صلى الله علیه و سلم على الفراش و أجلس فاطمه عن یمینه، و علیا عن یساره و حسنا و حسینا بین یدیه، فلفع علیهم بثوبه و قال: « و إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً »اللهم هؤلاء أهلی، اللهم أهلی أحق...» ( طبری،1412ق، 22، 6).
2.بیان مصداق( روایاتی که به ذکر مصداق در آیه می پردازد) طبری از باب استشهاد، ذیل آیه 13 سوره هود روا
|
پژوهشگران
|
فهیمه پرتوی زیناب (دانشجو)، رقیه صادقی نیری (استاد راهنما)، سجاد محمدفام (استاد مشاور)
|