مشخصات پژوهش

عنوان	حقوق بین الملل نفت و گاز و امنیت ملی ایران
نوع پژوهش	کتاب
کلیدواژه‌ها	حقوق بین الملل، نفت و گاز، امنیت ملی ایران
چکیده	امروزه با تحول مفهومی که در حوزه امنیت از سمت امنیت نظامی به امنیت اقتصادی صورت گرفته است، انرژی جایگاه مضاعفی در حیات دولتها یافته است. انرژی مولفه ای است که دولتها از کانال آن می توانند با توسعه قدرت اقتصادی خود، امنیت ملی خود را تضمین نمایند. از بین منابع انرژی، نفت وگاز به لحاظ حجم تجارت و بازار اهمیت زیادی دارد و براساس پیش بینی های صورت گرفته تا نیم قرن آتی نیز همچنان در بازار عرضه و تقاضای انرژی جایگاه برتر را خواهد داشت. ایران به دلیل داشتن منابع عظیم نفت و گاز و قرار گرفتن در موقعیت ژئوپلتیک خاورمیانه می تواند بر تحولات بین المللی در حوره نفت و گاز تاثیرگذار باشد. اما از سوئی دیگر اقتصاد ایران به نفت وابسته است و این امر باعث می شود ایران به همان اندازه نیز در قبال تحولات بین المللی نفت وگاز تاثیر پذیر باشد. بنابراین امنیت ملی ایران و تحولات بین المللی نفت وگاز رابطه ای دو سوئه ای دارند که باعث می شود مولفه نفت وگاز برای ایران هم فرصت و هم تهدید امنیتی باشد. بازشناسی این تحولات که در کلیه ابعاد خود واجد آثار مثبت و منفی بر امنیت ملی ایران است حاکی از این است که بایستی در فضای موجود برداشتی جدید از مفهوم امنیت بین المللی ارائه شود که در کنار ظرفیتهای داخلی به پتانسیلهای بین المللی نفت وگاز نیز توجه شود. یکی از ابعاد این تحولات بین المللی، توسعه قواعد و مقررات در زمینه نفت و گاز است. حقوق بین الملل در حوزه نفت و گاز به تدریج دوران اولیه خود را طی کرده و در حال قوام یافتگی است. این روند منجر به این شده است که امنیت ملی ایران، که مبتنی بر اقتصاد نفتی است، با این تحولات حقوقی بین المللی پیوند لاینفک یابد و زمینه تاثیر پذیری و تاثیرگذاری این دو مولفه را از همدیگر فراهم سازد. بنابراین برای تامین امنیت ملی کشور، بایستی این تحولات در استراتژیهای نفتی کشور مورد لحاظ قرار گیرد. تبیین درست تحولات بین المللی و استفاده صحیح از ابزارها و مکانیزمهای حقوقی بین المللی می تواند تهدیدات بین المللی این حوزه را به فرصت تبدیل کند. در این راستا بایستی دیپلماسی نفت وگاز به نحوی اتخاذ شود که در آن با رعایت اولویتهای منفعت مندرج در سند چشم انداز، به تحولات حقوقی بین المللی در این حوزه توجه کافی شود.
پژوهشگران	حجت سلیمی ترکمانی (نفر اول)