|
چکیده
|
گفتمان، اصطلاحی است که در زمینه ها و رشته های گوناگونی به کار برده می شود و نظریه پردازان مختلف درباره دامنه، مفهوم، نقش و کارکرد آن، نظریه هایی متفاوت مطرح کرده و درباره آن دیدگاه های گوناگونی داشته اند. در یکی از تعاریف آن، گُفتمان به معنای مجموعه بینشی است که از راه واژگان و گفتارها نهادینه شده، بر ذهنیت ها اثر می گذارد، این واژه که در سیر تکاملی خود به پیکره ای منسجم و معقول از گفتار و نوشتار نیز اطلاق شده، در زبان فارسی از ترکیب مصدر مرخمِ گفتن ساخته شده است. (آقا گل زاده، 1385ش، 8). این مطلب بر آگاهی یک دوران تاریخی نیز سایه می اندازد. اصطلاح گفتمان، رویکردی ساختاری به متن است که امکان اتصال متن به جنبه های جامعه شناختی را فراهم می کند. (فرقانی، 1382ش،62). به عبارتی گفتمان، به معنی پرداختن مفصل و جزء به جزء یک موضوع، در قالب نوشتن یا گفتن است. گفتمان سازی، فرایندی برنامه ریزی شده و هدف مند است،گفتمان سازی، به تنهایی حرکت کردن نیست، بلکه مشارکت تمامی رسانه های جامعه را می طلبد،گفتمان سازی در گذر زمان فعالیتی بسیار پر بازده است، این امر مثل هر پدیده دیگری، زمان بر بوده و باید به آن نگاه تدریجی داشت. (صادقی، 1393ش، 12). گفتمان، معادلی برای مفهوم discourse است و زمان نسبتا کوتاهی است که وارد حوزه فرهنگ و زبان فارسی شده است. گفتمان سازی، ساختاری است فراگیرکه مفهوم گفتمان را می توان به معنی حرکت سریع در جهات مختلف، پیدا کرد. (عضدانلو، 1380ش، 16). گفتمان سازی ارث، بررسی همه جانبه کیفیت و عملکرد آن در جوامع مختلف و در تطور تاریخ اسلام، چه قبل از ظهور و چه بعد از آن ضروری می نماید. آیات قرآنی ارث، با تحقیق در ترتیب نزول، فضای نزول در جامعه آن زمان و نگرش ادیان الهی نسبت به موضوع مذکور و مقایسه آن با اسلام، بیانگر گفتمان لازم برای دستورالعمل اسلامی در اجرای آن است. (طباطبائی، 1363ش، 4/342). در لغت، ارث از ریشه (وَرَثَ) به معنای آثار باقی مانده از شیء است. (فراهیدی، 1410ق، 8/235). و انتقال اموال یا امور معنوی از انسان به دیگری است. (مصطفوی، 1360ش، 13/78). و در اصطلاح فقهی، انتقال دارایی و ترکه میّت به نزدیکان نَسَبی و سببی او را (ارث) گویند. (جبل عاملی، 1410ق، 8/11).
|