|
چکیده
|
با توجه به وضعیت ایران از نظر اقلیمی که در منطقه خشک و نیمه خشک قرار دارد و وجود بحران آب در این مناطق، انتخاب گیاهان سازگار به این شرایط از اهمیت ویژه ای برخوردار است که لازمه آن کاشت گیاهان مقاوم به خشکی دارای نیاز آبی کم می باشد (Reddy et al., 2004). همچنین کمبود شدید منابع آب در آینده نزدیک، مدیریت منابع آب به منظور بهره وری و افزایش راندمان مصرف آب از اهمیت خاصی برخوردار است (Baghalian et al., 2008). تنش خشکی در مراحل مختلف رشدی بخصوص در مراحل گلدهی و دانه بندی محدودکننده عملکرد می باشد. اثرات کمبود رطوبت برعملکرد و تغییرات مواد مؤثره گیاهان دارویی دارای ابعاد خاصی است که می بایست به طور کامل مورد ارزیابی قرار گیرد. به نظر می رسد که گیاهان دارویی واکنش های متفاوتی نسبت به تنش خشکی در عملکرد و مواد مؤثره تولیدی داشته باشند. برای درک این ویژگی ها، تحقیقات گسترده بر روی گیاهان با ارزش دارویی و اعمال تیمارهای مختلف نیاز می باشد (Hughes et al., 1989). از جمله رهیافت های نوین در بهبود عملکرد کمی و کیفی گیاهان، استفاده از اسید آمینه پرولین و تنظیم کننده های رشدی نظیر یونیکونازول و متیل جاسمونات است. یونیکونازول از طریق بهبود فعالیت آنتی اکسیدانی برگ ها نظیر سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز، افزایش محتوای کلروفیل، پرولین و قندهای محلول موجب بهبود فرآیند فتوسنتزی، عملکرد و افزایش مقاومت به تنش کم آبی می شود (Zhang et al., 2007). بر اساس شواهد موجود، تشکیل و تجمع اسانس در گیاهان تحت شرایط محیطی خشک به افزایش تمایل نشان می دهد (Abreu and Mazzafera, 2005; Bannayan et al., 2008). گزارش های متعددی نیز مبنی بر وجود همبستگی بین انباشت پرولین و قندهای محلول در گیاهانی ارائه شده اند که در معرض تنش کم آبی قرار گرفته بودند. به طور کلی، مشاهدات نشان می دهند در گیاهانی که قندهای محلول در پاسخ به تنش کم آبی تجمع می یابند، تنظیم اسمزی بهتری انجام می گیرد (Salama et al., 2007). پرولین یکی از اسیدهای آمینه برای تنظیم فشار اسمزی گیاهان است (Iannucci et al., 2002). در برخی از گیاهان در مراحل اولیه تنش کم آبی چندین اسیدآمینه افزایش می یابد که با ادامه کم آبی تنها اسیدآمینه پرولین تجمع بیشتری یافته و ذخیره می شود (Dhindsa, 1987). کاربرد خارجی پرولین می تواند نقش مهمی در افزایش مقاومت به تنش د
|