|
عنوان
|
سیر تطور مفهوم »اصول دین« در میان فِرق شیعی زیدیه و اسماعیلیه
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
اصول دین، کلام اسلامی، معتزله، شیعه، زیدیه، اسماعیلیه.
|
|
چکیده
|
امروزه مبحث »اصول دین« یکی از مهمترین مباحث کلام اسلامی را تشکیل میدهد. پرسشی که در
این باب وجود دارد آن است که آیا مفهوم »اصول دین« از ابتدا به همین صورت وجود داشته و یا در دورۀ
خاصی پدیدار شده و تاریخ خاصی را طی کرده است؟ برای پاسخ به این پرسش باید تاریخ تطور اصول
دین، مورد مطالعه قرار گیرد. اندیشه های کلامی شیعۀ زیدی و اسماعیلی از اندیشه های متقدم کلام شیعی
به حساب می آیند. به همین دلیل در مقالۀ حاضر، سیر تطور مفهوم اصول دین در کلام شیعۀ زیدی و
اسماعیلی مورد بررسی قرار میگیرد تا علاوه بر آنکه ریشه های شکل گیری این مفهوم در سنت شیعی
روشن شود، مبانی تاریخی تطور این مفهوم در کلام شیعۀ امامیه نیز پی ریزی گردد. آن دسته از آثار زیدیه که به مفهوم اصول دین پرداخته شش مورد را برای این اصول نام می برند: توحید، عدل، نبوت، امامت، منزله بین المنزلتین، وعد و وعید.
شیعیان اسماعیلی هفت مورد را به عنوان اصول دین خود شمرده اند که عبارتند از: ولایت، طهارت، نماز، زکات، روزه، حج و جهاد. در میان این هفت مورد، مواردی مانند نماز و زکات و حج و جهاد وجود دارد که توسط دیگر فرقه ها ـ مانند شیعۀ اثنی عشری ـ به
عنوان فروع دین شناخته میشود. البته هریک از این موارد، تاریخ تطور خاص خود را طی کرده است.
|
|
پژوهشگران
|
ناصر فروهی (نفر اول)، سید احمد حسینی (نفر دوم)، زهره فصل بهار (نفر سوم)
|