مشخصات پژوهش

عنوان	غفلت و هوشیاری در مثنوی معنوی مولانا و غزلیات شمس
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	غفلت، هوشیاری، مولانا، مثنوی معنوی، غزلیات شمس
چکیده	آدمی بنا بر فطرت خداخواهی، همواره به دنبال راهی برای رسیدن به این مقصد متعالی است، در این مسیر باید عوامل قرب و بعد به خداوند را بشناسیم تا بتوانیم با انجام اعمال نیک و دوری از کارهای که ما را از رسیدن به خدا دور می کند به این هدف برسیم. غفلت و هوشیاری دو اندیشه و عمل متضاد یکدیگرند،که لازمۀ سعادت یا شقاوت انسان هستند. مولانا جلال الدین بلخی یکی از بزرگترین معلمان جهان است که با رسالت پیامبرگونه در پی نجات بشریت در تمام اعصار و قرون است. مثنوی مولانا مفصل ترین اثر عرفانی در ادب پارسی است و یکی از مهمترین عواملی که هم در قرآن و هم در مثنوی به آن تاکید شده است، غفلت و هوشیاری است.مولانا با بیانی آکنده از شور واشتیاق سالکان راه حقیقت را برای وصول به حق راهنمایی می کند.دراین سیر وسلوک آشنایی با دو اصطلاح غفلت وهوشیاری بر رهروان طریقت لازم وضروری است.مولانا در مسیر تعالی روح انسان با دل کندن از جهان مادی از مرحله شریعت وعلم الیقین وصحو وهوشیاری به مرحله حقیقت وحق الیقین وسکر(مستی وبیخودی)گام می گذاردو وجود خود را در هستی محبوب خویش فانی می کند. در اصطلاح مراد از غفلت یا سکر:کیفیت نفسانیه است که موجب انبساط روح است و عبارت از غفلتی است که به واسطه غلبه سرور عارض می شود.هوشیاری یا صحو:بازگشت ومعاودت قدرت وقوت تمیز ورجوع احکام جمع وتفرقه با محل ومستقر خود [است]وبیانش آن است که چون وجود سالک در نهایت حال به غلبه انوار ذات،فانی ومستهلک شود،حق تعالی او را وجودی باقی بخشد که از لمعان انوار ذات،متلاشی ومضمحل نگردد. غفلت و هوشیاری را در مثنوی معنوی با توجه به ممدوح و مذموم بودن آن مشخص نمودیم، و به این نتیجه رسیدیم که مولانا در هردو آثار خود یعنی مثنوی معنوی و غزلیات شمس به غفلت مذموم توجه بیشتری دارد که این حاکی از لازمۀ احتیاط انسان نسبت به هوشیاری و غفلت است.
پژوهشگران	عظیم حمزئیان (استاد راهنما)، سمیه خادمی (استاد مشاور)