مشخصات پژوهش

عنوان	تحلیل و بررسی انتقادات شهید مطهری نسبت به فلسفه دکارت
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	شهید مطهری ، دکارت ،کوگیتو ، خدا، معرفت شناسی
چکیده	فلسفه در دوره جدید تلاش دارد تا تمام سعی خویش را در تحلیل و تبیین قوه شناخت انسان و مسائل مربوط به معرفت شناسی بکارگیرد از آنجا که فلسفه های غربی قرن هفده و هیجده در دهه پنجاه و ماقبل آن به ایران راه یافته بودند ،مطهری فیلسوف و متفکر معاصر بر مبنای آراء فیلسوفان مسلمان به نقد و رد آنان اقدام کرده است. مطهری همه فلسفه های قرن هفده و هیجده را در ذیل دو عنوان عقل گرایی و تجربه گرایی یا عقلیون و حسیون قرار می دهد، ملاک این تقسیم بندی وجود و یا عدم وجود تصورات مستقل از حواس قرار می گیرد بر مبنای این ملاک مسئله،وجود یا عدم وجود تصورات فطری مورد بررسی قرار می گیرد . فیلسوف معرفت شناس برای واقع نمایی و کاشفیت ادراکات باید نشان دهد که ذهن تصورات را به چه طریقی فراهم می آورد؟دکارت در کتاب گفتار خبر از فقره های چند از حقایق نخستین می دهد که در روح سرشته شده است این ها را مفاهیم کلی ساده و به خودی خود صریح می داند که اکتسابی نیستند. .دکارت معرفت را با وصف وضوح و تمایز بیان می کند که باید مبتنی بر شهود و استنتاج باشد. دکارت با قرار دادن فطریات در مقابل جعلیات و عارضیات مسئله را شفاف تر می کند وبیان می کند که تصورات فطری را تنها از طبیعت خاص خویش می گیرم. مطهری در نقد نظریه فطری، ابتدا با ذکر معانی مختلف فطری، قایل می شودکه در فلسفه جدید اروپایی بین دو معنای فطری تفکیک نشده است. یکی به معنای اداراکاتی که، همه اذهان در آن یکسانند، و دیگری، تصوراتی که خاصیت ذاتی عقل است. در نقد معنای اخیر فطری، دلایل چند اقامه می کند از جمله اینکه ذهن با فعالیت خاصی به نام "انتزاع"و"اعتبار"مفاهیم عامه فلسفه را شکل می دهد؛ این دسته از مفاهیم هم موخر از صور محسوسه هستند و هم این که ذاتی نفس نیستند مطهری با نقد نظریه فطرت دکارتی در ادامه آغاز گاه نظام فکری دکارت و نخستین اصل آن را نیز مورد نقادی قرار می دهد. همانطور که مطهری به سیر نظام فلسفی دکارت اشکال می کند، طبیعی است که جایگاه طرح مساله خدا و شیوه اثبات آن را نیز نپذیردمطهری هم به شیوه ی ورود دکارت به این مساله و هم به دلیل اثبات وجود خدا،اشکال می کند. به این نحو که منظور دکارت از تصور ذات برتر، از دو حال خارج نیست،یامدعا نفس تصور ذات برتر است یا واقعیت ذات برتر، به شق اول،از تصور ذات برتر وجود آن لازم نمی آید. به شق دوم،وجود عارض بر ذات و صفت ذا
پژوهشگران	فریبا هاشمی بنه کاغی (دانشجو)، غلامحسین احمدی آهنگر (استاد راهنما)، سیده زهرا حسینی (استاد مشاور)