|
عنوان
|
دیدگاه ابن سینا دربارۀ مفاهیم فلسفی؛ معقول اولی یا معقول ثانی
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
معقوالت اولی، معقوالت ثانی، معقوالت ثانی فلسفی، معقوالت ثانی منطقی، ابن سینا
|
|
چکیده
|
مقالۀ حاضر به ارائۀ تقسیمبندی جدیدی از معقوالت اولی و معقوالت ثانی در نظام فلسفی ابن سینا
میپردازد و میکوشد بر اساس این تقسیمبندی جدید، جایگاه واقعی مفاهیم فلسفی را در نظام فلسفی
ابن سینا نشان دهد. در دیدگاه رایج که به ابن سینا هم نسبت داده میشود، معقوالت به دو دستۀ کلی
معقوالت اولی و معقوالت ثانی تقسیم میشوند؛ که معقوالت ثانی نیز خود به دو دستۀ معقوالت ثانی
منطقی و معقوالت ثانی فلسفی تقسیم میشوند. در این مقاله بر اساس استدالالتی که همگی در آثار
ابن سینا ریشه دارند، نشان داده میشود که او در نظام فلسفی عقلگرایانۀ خود، نهتنها مفاهیم فلسفی را
معقول ثانی نمیداند، بلکه اولیتر از هر مفهوم اولی میداند. ابن سینا با پذیرش درک اولیّات در مرتبۀ
عقل بالملکه، نیاز به مفاهیم پایه و اولیه، درک مفهوم وجود توسط انسان معلق و نیاز به مفهوم وجود
برای درک مفاهیم، نشان میدهد که مفاهیم فلسفی را معقول اول میداند؛ بنابراین، معقوالت اولی از
منظر ابن سینا به دو دسته تقسیم میشود: معقوالت ماهوی و معقوالت فلسفی؛ اما معقوالت ثانی برای
ابن سینا تنها مفاهیم منطقی را شامل میشوند. صراحت و ساختار مباحث ابن سینا به گونهای است که
اشکاالتی همچون بدیهیبودن مفاهیم فلسفی و نه اولیبودن آنها و نیز اولیدانستن مفاهیم فلسفی
توسط متأخران، خوانش ارائهشده در این مقاله را تضعیف نخواهد کرد.
|
|
پژوهشگران
|
سید احمد حسینی (نفر اول)، مریم تبریزی (نفر دوم)
|