|
عنوان
|
بررسی آرایه های بیرونی (بدیع لفظی) خطبه های 1 تا 40 نهج البلاغه
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
آرایه های بیرونی، بدیع، بدیع لفظی، نهج البلاغه، خطبه های 1 تا 40
|
|
چکیده
|
دانش بدیع یکی از شاخه های علم بلاغت است که در دو بخش لفظی و معنوی به بررسی آرایش الفاظ و زیبایی سخن می پردازد. در تعریف بدیع گفته اند؛ دانشی است:
«که از امور و عواملی که به کارگیری آن ها باعث زیبایی کلام می شود، بحث می کند؛ این عوامل زیبا آفرین گاه برونی اند که از راه لفظ و ظاهر سخن بر موسیقی کلام می افزایند که به آن ها صنعت لفظی گفته می شود؛ نظیر انواع جناس، تسجیع و تکرار و گاه درونی اند که با ارتباط بین اجزای کلام از راه معنی بر زیبایی سخن می افزایند که صنعت معنوی نامیده می شوند؛ نظیر اغراق، مراعات نظیر، ایهام، تلمیح، لف ونشر و ...» به هرحال صنایع بدیعی زمانی می توانند باعث زیبا آفرینی کلام شوند که کلام خود، دارای فصاحت و بلاغت باشد وگرنه سخنی که از این ویژگی ها عاری باشد، به گفته ی تفتازانی، آرایه های بدیعی به گردنبند مرواریدی شبیه اند که به گردن خوکی آویخته شوند «نهج البلاغه» نامی است که عالم و ادیب نامی اسلام «سیدرضی» آن را برای گزیده ای از خطبه ها، نامه ها و حکمت های امام علی علیه السلام انتخاب کرد. تألیف این کتاب در ماه رجب (400 هـ. ق) به پایان رسیده است، شامل (237) خطبه، (79) نامه و (480) کلمه کوتاه و آموزنده است. این کتاب به دلیل محتوا و بلاغتش، به «اخ القرآن» (برادر قرآن) نام گذاری شده است.
«نهج البلاغه» از جهات گوناگون در حکم اثریزبان فنی این اثر، دارای الگوی منسجمی در ژرف ساخت است. آهنگ طبیعی و جالب عبارات «نهج البلاغه» که اهل فن به خوبی آن را احساس می کنند و حتی شنوندگان هنگامی که از سخنوران مذهبی خطبه های «نهج البلاغه» را می شنوند حال و هیجانی به آن ها دست می دهد سبب نگارش این پژوهش در قالب یافتن مهم ترین جلوه های موسیقایی نهج البلاغه، یعنی بدیع لفظی در نهج البلاغه گردیده است. ناگفته پیداست هدف مولای متقیان از کاربرد آرایه های بدیع و زینت دادن خطبه ها و نامه های خود با صنایع بدیع، افزایش قدرت تأثیرگذاری در کلام بوده است. ارزشمند همواره موردعنایت بسیاری از اهل خرد بوده و سخنوران و شارحان بسیار در بیان مفاهیم بلند و زیبایی های آن سخن گفته اند
|
|
پژوهشگران
|
الهام رحمانی سنوکش (دانشجو)، محمدرضا اسلامی (استاد راهنما)، مریم بخشی (استاد مشاور)
|