|
عنوان
|
بررسی مقایسه ای و تحلیلی انتقادات جامی بر مباحث خداشناسی فلسفی و کلامی بر اساس کتاب الدرة الفاخرة
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
عبدالرحمان جامی، الدره الفاخره، خداشناسی، فلسفه، کلام، عرفان، تصوف
|
|
چکیده
|
الهیات در جهان اسلام در دوره های مختلف شاهد 3 رویکرد فکری توسط مسلمین بوده است که هریک بر اساس مبانى خویش با یکدیگر تقابل و مواجهه داشتند و این گفتگو موجب رشد و بالندگی تفکرات مسلمین گردیده است. از یک طرف کلام به عنوان نماینده تفکر دینی اسلام و مذاهب اسلامی مدعی است با توجه به مبانی دینی و مذهبی به تبیین و توضیح مسائل هستی شناسی و جهان شناسی می پردازد و از سوی دیگر تفکر فلسفی با در نظر گرفتن مبانی عقلی مانند اولیات و روش منطقی عقلی سعی در پاسخگویی به مسائل شناخت هستی دارد و در رویکردی دیگر عرفان و تصوف با محوریت شهود و تدوین و بیان آن در محتوای عرفان نظری هستی شناسی عرفانی را ترسیم می نماید.
در این میان عارفی چون عبدالرحمن جامی با توجه به جامعیتی که در مباحث کلام و فلسفه و عرفان رایج دوران خود داشته و از طرفی چون صاحب نظر در مباحث عرفان نظری و از وارثان اندیشه های عرفان نظری ابن عربی و شاگردان او علی الخصوص صدرالدین قونوی است، در کتاب الدره الفاخره خود مباحث اصلی عرفان اسلامی یعنی خداشناسی (ذات، صفات و ظهورات الله) را مطرح کرده است. کتاب "الدره الفاخره" با عنوان فرعی "فی تحقیق مذهب الصوفیه و المتکلمین و الحکماء المتقدمین" در اصل به زبان عربی و حاوی 11 مسئله درباره خداشناسی اعم از مفهوم وجود خدا، وحدت او، صفات الهی چون علم و قدرت و اراده و تکلم و در نهایت بحث از جهان و ازلیت و صدور او از خداوند است. (جامی، 1358، 48-1)
جامی در این کتاب با بهره گیری از روش تطبیقی، در هر مساله ابتدا نظر متکلمان و فلاسفه را بیان می نماید و در نهایت نظر اهل تصوف را بیان نموده و آنرا مکتب برتر و مقبول تر در مقابل متکلمان و فلاسفه می داند. او در بیان دیدگاه های کلامی بیشتر بر دیدگاه اشاعره متمرکز است. مراد او از فیلسوفان، فلاسفه مشاء علی الخصوص ابن سیناست. عرفان و تصوف مدنظر او هم سنت عرفانی ابن عربی مخصوصا با شرح صدرالدین قونوی است. هدف او از نگارش این کتاب آن است که در نهایت نشان دهد که روش های کلامی و فلسفی برای تبیین مباحث الهیاتی ناقص اند و روش عرفانی و تصوف در سنت ابن عربی می تواند با موفقیت بیشتری مسائل خداشناسی را توضیح دهد.
|
|
پژوهشگران
|
شیوا ملک پور (دانشجو)، سید احمد حسینی (استاد راهنما)، سیده زهرا حسینی (استاد مشاور)
|