|
عنوان
|
اهلیت و نقش آن در مسئولیت مدنی در نظام حقوقی ایران و عراق
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
اهلیت ، مسئولیت مدنی ، نظام حقوقی ایران و عراق
|
|
چکیده
|
مسئولیت مدنی از مهمترین و پرکاربردترین مباحث در نظامهای حقوقی است(پور ارشد،1402). چرا که رفتار اشخاص گاه در زندگی اجتماعی خواسته یا ناخواسته مستقیم یا غیر مستقیم موجب ایراد ضرر به دیگران (با هر میزان که باشد) خواهد شد. از این رو بررسی و تحلیل ابعاد و شقوق مختلف و موضوعات مسئولیت مدنی حائز اهمیت است(حیدری و همکاران،1397). یکی از ابعاد مسئولیت مدنی شناسایی اشخاص مسئول جبران خسارت (صرفنظر از موضوع ضرر) است. ممکن است استدلال شود در مسئولیت مدنی اصل بر آن است که هر خسارتی که از سوی هر شخصی به هر نحو وارد شود بایستی جبران گردد. اما بدیهی است این اصل از باب جبران ضرر قابل پذیرش است، اما از منظر مسئول پرداخت ضرر نمیتواند با مفاهیم بنیادین نظامهای حقوقی از جمله عدالت به راحتی و صرفنظر از تحلیل و شناخت دقیق آن توجیه شود همانطور که میدانیم اهلیت بر حقوق و تکالیف اشخاص تأثیر مبنایی دارد(خادم رضوی و و نوعی،1394)
از سوی دیگر از معیارهای مطرح در نهاد مسئولیت مدنی و در باب توجیه ضرر رفتار یک انسان متعارف میباشد؛ در حالیکه اشخاص فاقد اهلیت صغار، مجانین و اشخاص غیر رشید انسانهای متعارف محسوب نمیشوند و از این جهت قانونگذار نهادهای حمایتی برای این اشخاص را در قانون مدنی و امور حسبی تعیین نموده است. از سوی دیگر قانون مدنی در ماده 1216 قاعده کلی و اصل را در فرضی که اشخاص فاقد اهلیت باعث ضرر ،شوند بر لزوم جبران خسارت و مسئولیت آنها دانسته است(دریائی و کربلائی،1399). نکته ی دیگر آن است که مسأله مورد بحث که همان تأثیر اهلیت بر مسئولیت مدنی می باشد، در ساختار فقهی، قانونی و نظریات مطرح در مسئولیت مدنی جایگاه قابل توجهی نیافته است و به تعبیری دیگر شاید بتوان گفت نگاه حاکم بر ساختارهای مذکور با نظریه عدالت اصلاحی مطابقت دارند چرا که در عدالت اصلاحی (معاوضی) که از نظر ارسطو مبنای مسئولیت مدنی است بدون توجه به موقعیت و شرایط افراد عامل زیان و زیاندیده در صدد برقراری عدالت است. در نتیجه متأسفانه اهلیت که در روابط قراردادی تأثیر گذار است و موجب بر هم زدن تئوری عدالت اصلاحی نیز میباشد، در رفتارهای غیر قراردادی منجر به وقوع زبان، تأثیری نخواهد داشت و به تعبیری دیگر، حجر صغیر و مجنون و سفیه در افعال فعلیه مؤثر نیست ولی تأثیر آن در اسباب و افعال قولیه یعنی عقود و ایقاعات و آنچه نیاز به بیان صیغه دارد
|
|
پژوهشگران
|
محمد جاسم محمد اللهیبی (دانشجو)، مرتضی حاجی پور (استاد راهنما)، نادر ولائی (استاد مشاور)
|