مشخصات پژوهش

عنوان	بُنیسم در مواجهه با بودیسم
نوع پژوهش	مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها	آیین بن، شمن باوری، وجره یانه، بودیسم تبتی
چکیده	«بُنیسم» اصطلاحی فنّی در وصف «دین بومی تبّت» است که ضمن تأثر از تعالیم بودایی، از یک کیش مطلقاً شعایری و ابتدایی به مرامی سرّی و فلسفی دگرگون شد. با وجود دیدگاه های مخالف، اثربخشی بودیسم سرّی (وجره یانه) در تبّت تا اندازه ای بوده که تبّت شناسان اکنون می توانند از صورت های پیشابودایی و پسابودایی «دین بومی تبّت» دَم بزنند. پژوهش پیش رو با روش توصیفی - تحلیلی، در پیِ شناسایی مبانی به تدریج انتظام یافتۀ بُنیسم و نیز بررسی پیامدهای اصلی مواجهۀ آن با بودیسم سرّی است.یافته ها نشان می دهند شمن باوری، جان باوری، قربانی گزاری های مفصّل، تدفین آسمانی، رازورزی افراطی، التزام به کنش های جادویی، نگرش های کیهان شناختیِ اسطوره ای/ اُرگانیک و نیز تأکید فزاینده بر جسم و توجه به غرایز را می توان در زمرۀ مبانی نظری و عملی صورت ارتدوکسی آیین بُن در نظر گرفت که از قِبَل اشاعۀ آیین بودا در تبّت به ویژه به واسطۀ فرزانه ای به نام تِنپاشراب، صبغۀ فلسفی و عرفانی به خود گرفتند. حال آنکه آیین بُن هم در مقابل تعالیم مهایانه ای و وجریانه ای بودایی را طی فرآیند بومی سازی متأثر کرد و بیشتر بر وجوه رازورزانه، انضباطی و آیینی آن افزود. همچنین شکل گیری بودیسم تبّتی یا لامائیسم، از مهم ترین پیامدهای مواجهۀ بودیسم تنتره ای و بُنیسم است. جالب ر آنکه، آیین بُن نه انشعابی از فقط بودیسم بود و نه نمایندۀ کامل باورهای بومی تبّت، بلکه آیین التقاطیِ جداگانه ای بود که تعالیم خود را از بودیسم و بُنیسم هم زمان به ارث برد و به موازات آن دو رشد کرد.
پژوهشگران	سجاد دهقان زاده (نفر اول)، نیر معینی کردلر (نفر دوم)