|
عنوان
|
تأملی بر مبانی نظری و اقوال فوئرباخ در کتاب «جوهرمسیحیّت»
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
ماتریالیسم دینی، فوئرباخ، جوهر مسیحیت، انسان گرایی، نقد دین
|
|
چکیده
|
مسئلۀ پژوهش حاضر بر محور نقد مبانی فکریِ فوئرباخ در کتاب «جوهر مسیحیت» شکل گرفته است و از رهگذر نقل و تحلیل اقوالی از فوئرباخ در این کتاب، به نقد و نظر دربارۀ آنها می پردازد. نظر به اهمیت و اثربخشی فوق العادۀ جوهر مسیحیت و ازآنجاکه اندیشه های فوئرباخ نقطۀ عطفی در سنت نقد دین بوده است، همچنین اندیشه های انسان گرایانۀ وی به مثابۀ آبشخور فکری خیلی از اندیشمندان و جریانات فکری در غرب ایفای نقش کرده اند، ما عملاً در خصوص آرای او با ضرورت نگاه انتقادی هرچه بیشتر و هرچه دقیق تر مواجهیم. یافته های پژوهش حاضر حکایت از این دارند که اظهارات فوئرباخ در کتاب «جوهر مسیحیت»، گرچه تأمل برانگیز و در پاره ای از موارد بیان واقعیت هستند، لیکن به خاطر آنکه دچار تناقض درونی، استقرای ناقص و بیان دلبخواهانه بدون ارائۀ شواهد عقلیِ متقن هستند، در معرض وصف عدم انسجام قرار دارند. بااین حال، کسانی چون فوئرباخ را می توان پیرایشگران سکولار دین نامید که نه با رویکردی مثبت، بلکه با هدف نفی معرفت دینی، دست به انتقاد زده اند. به سخن دیگر، می توان در مقام عمل، حاصل کار فوئرباخ را به موازات کار مصلحان راستین دینی، خدمت رسانی به دین دانست. بر بنیاد پژوهش حاضر، همچنین روشن می شود که باخ از منظری متفاوت، برای حل معضل دین و الهیات سنتی، گذر از دین به دلیل اختصاص آن به دوران پیشامدرن، تبدیل الهیات دینی به انسان شناسی دینی و نهایتاً روی آوردن به فلسفۀ ماتریالیستی و پانته ایستی در دنیای مدرن را پیشنهاد می کند.
|
|
پژوهشگران
|
سجاد دهقان زاده (نفر اول)، طه فرج زاده (نفر دوم)
|