|
چکیده
|
ایجاز و تکرار از مباحث علم بلاغت است که در بیشتر کتابهای بلاغی از آنها سخن به میان رفته است ولی آن چنان که پیداست این دو موضوع در مقایسه با بحث های بلاغی دیگر چندان مورد توجه و اهتمام واقع نشده و ظرفیت و توانایی این دو ابزار بلاغی در بیان و تفهیم معانی، مهجور مانده است. با تامل در کتاب تفسیر (الکشاف) زمخشری که به حق یکی ارزشمندترین تفاسیر بلاغی قرآن کریم به شمار می رود می توان به ارزش هنری و قابلیتهای بیانی آن دو پی برد. از نگاه زمخشری ایجاز به دو بخش ایجاز حذف و ایجاز قصر تقسیم می شود و در بسیاری موارد، ایجاز، مترادف با اختصار است. و تکرار که از اسلوبهای فنی کلام به حساب می آید و مناسب با مقتضای حال در جمله آورده می شود از رهگذر عناصری چون تاکید، مبالغه، تخصیص، تنبیه و ... میسر می گردد. مقاله حاضر با استشهاد به برخی آیات قرآنی بر آن است توانایی های این دو موضوع بلاغی را در انتقال معانی از دیدگاه زمخشری در تفسیر (الکشاف) مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد.
|