|
عنوان
|
تحلیل و پردازش تحوّل معناشناختی واژه حُبّ
در قرآن کریم نسبت به ادبیّات عصر جاهلی
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله ارائه شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
قرآن کریم، ادب جاهلی، حُبّ، تحوّل معناشناختی.
|
|
چکیده
|
بعثت پیامبر اعظم (ص) و نزول قرآن کریم، به تدریج، باورها، جهان بینی و هنجارهای جامعه ی جاهلی را تغییر داد و آن را به سمت مفاهیمی والاتر و عمیق تر رهنمون ساخت؛ این تحوّل و انقلاب عقیدتی ـ اجتماعی، ناگزیر نظام زبانی را نیز با دگردیسی عمیقی درگیر نمود چرا که «زبان» به مثابه ی پدیده ای اجتماعی ـ فرهنگی پیوند چندسویه و متقابلی با بافت اجتماعی و نظام های ارزشی جامعه دارد و هرگونه تغییر در چارچوب های فکری و عقیدتی جامعه با فهم نشانه های زبانی، مرتبط است.
یکی از وُجوه شایسته ی توجّه در تغییر نظام ارزشی جامعه ی صدر اسلام، تغییر بنیادینی است که در مفاهیم «حُبّ» (= عشق) و مشتقّات آن رخ داد به طوری که در قرآن کریم، دایره ی معنایی این واژه، با مفهوم مستفاد از آن در دوره جاهلی، تغییر اساسی یافت؛ محور همنشینی واژه «حُبّ» در هنجارهای ادبی ـ اجتماعی جامعه ی جاهلی، منحصر به محبوبه های شاعران و اَبطال، و آثار مسکن و کاشانه و دیار آنها محدود می شد و مفاهیم والا و چالش برانگیز اعتقادی، مدّنظر نبود امّا در رهیافت های معناشناختی قرآن کریم، حوزه ی معنایی «حُبّ» رنگ اعتقادی ـ اسلامی به خود گرفت و نظام دلالی آن، از حُبّ و عشق زمینی به حُبّ الهی و محبّت چندسویه متعالی خدا ـ انسان تغییر جهت داد به طوری که قرن هاست، محورها و حدود حُبّ الهی، محلّ بحث اندیشمندان و چه بسا تکوین نحله های خاصّ عقیدتی نیز بوده است.
مقاله ی حاضر، با عطف توجّه به این موضوع مهم، تلاشی است جهت بررسی تحوّل معناشناختی واژه حُبّ و مشتقّات آن در قرآن کریم.
|
|
پژوهشگران
|
علی صیادانی (نفر اول)، مهدی شفائی (نفر دوم)، محمد صالح شریف عسکری (نفر سوم)
|