|
عنوان
|
ساخت گرافیکی ومنطق ارجاع در غزل های حافظ
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
ساخت گرافیکی غزل حافظ محور افقی وعمودی غزل
|
|
چکیده
|
ساخت هندسی غزلهای حافظ، یکی از بارزترین ویژگیهای شعر این شاعر است که در
تحقیقات حافظپژوهی بارها بررسی شده است. اگرچه دربارهی انسجام عمودی غزلهای
حافظ، دیدگاههای متفاوت و حتی متباینی طرح شده است، دربارهی ساختار افقی و نظم
هندسی ابیات شعر او اتفاق نظر بیشتری وجود دارد. با اینهمه هنوز الگوهای ساختمند
حافظ در شکلبخشی به ساختار ابیات، به شکل نظامیافته تبیین و صورتبندی نشده است.
این مقاله میکوشد با تکیهبر آموزههای زبانشناسی متن و شعر، وجهی از نظام ارجاعی،
نشانهشناختی و رابطهای ابیات غزلهای حافظ را نشان دهد که چگونه ساخت گرافیکی
یک بیت در سطح دو مصراع، با انواع ربطهای دور و نزدیک و قرینهسازهای پیدا و پنهان
ساخته میشود. این مقاله به این نتیجه رسیده است که حافظ ساختار عمودی غزلهایش
را در شرایطی که ساخت روایی بر شعر حاکم است یا دارای وحدت موضوع است، کاملاً
به خواننده نشان میدهد؛ اما در شرایط دیگر با دورکردن ساختار عمودی، ساختار افقی را
با انواع رابطههای دور و نزدیک، بازی پیدا و پنهان نشانهها و خلق ساختهای گرافیکی
با تداعیها و قرینههای رفت و برگشتی، به خواننده نزدیک میکند. در این شرایط نسبت
ساختار عمودی با ساختار افقی دیالکتیکی است
|
|
پژوهشگران
|
احمد گلی (نفر اول)، هما رفیعی مقدم کاسانی (نفر دوم)
|