|
عنوان
|
بررسی تطبیقی کارکرد شطرنج در شعر شاعران دورۀ عباسی و شاعران فارسی مکتب عراقی و آذربایجانی
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
ادبیات تطبیقی، شطرنج، مکتب عراقی، کهنالگو، نماد.
|
|
چکیده
|
بازی شطرنج از موتیف های پرکاربرد و مورد توجه شاعران بوده است .این بازی به طرق مختلف در ادبیات عربی و فارسی تجلی یافته؛ تا جایی که به خاطر کارکردهای گوناگونش، می توان از آن به عنوان یک موتیف و کهن الگوی مضمون آفرین در این دو ادبیات یاد کرد .این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر مکتب امریکایی ادبیات تطبیقی به بررسی مقایسه ای کاربرد شطرنج در شعر شاعران تازی و پارسی می پردازد .برخی از نتایج به دست آمده نشان می دهد که نماد شطرنج دلالت های متفاوت، اما مشترکی در اشعار عربی و فارسی دارد . این کارکردها عبارتاند از :بیان پیچیدگی ها و تحولات دنیوی، سرنوشت و تقدیر، سرگرمی و بی توجهی به مشکلات و مسائل دشوار جامعه، کارکرد حماسی یا کاربرد آن برای توصیف و تجسم صحنة جنگ و کارزار و نیز برای نشان دادن برخورداری از هوش، ذکاوت و تدبیر در زندگی بهکار می رود .کارکرد جامعه شناختی و روانکاوی نیز از دیگر اهداف به کارگیری این بازی است. در مجموع می توان گفت شطرنج، قبل از سقوط بغداد ق )بیشتر نمادِ ذکاوت بوده و کارکرد حماسی داشته است؛ اما بعد از حملة ویرانگر مغول، در شعر شاعران 151( مکتب عراقی و دورة انحطاط، جنبه های جامعه شناختی آن برجسته تر شده است و بر متزلزل بودن جایگاه اجتماعی افراد دلالت می کند.
|
|
پژوهشگران
|
علی قهرمانی (نفر اول)، معصومه قهرمان پور (نفر دوم)
|