مشخصات پژوهش

عنوان	هدایت و ضلالت از منظر قرآن با درآمدی بر تفسیر موضوعی قرآن
نوع پژوهش	کتاب
کلیدواژه‌ها	هدایت، ضلالت، قرآن، تفسیر موضوعی
چکیده	قرآن، کتاب هدایت است و هدایت دارای اقسامی است: هدایت تکوینی که شامل همه موجودات می شود، هدایت تشریعی که با ارسال رُسُل محقّق می شود، هدایت فطری که بشر نوعاً اعتقاد حَقّ و عمل صالح را تشخیص می دهد، هدایت تکوینی به معنی خاص که شامل کسانی می شود که از هدایت اولیه، استفاده برده و هدایت ثانوی شوند. از عوامل این نوع هدایت است: جهاد، تقوا، عمل صالح، بصیرت، عبرت از تاریخ و... خدای متعال علاوه برخلقت کائنات، پرورش دهندة آن‎ها نیز هست و برای پرورش هر موجودی باید متناسب با طبیعت او عمل کرد، و از آنجا که طبیعت انسان، متفاوت از طبیعت باقیِ کائنات است، برای هدایت انسان، علاوه براعطای رسول باطنی، رسولانی نیز برای تقویت ارسال می کند. خدا افراد را به جهت قابلیت قابلتشان هدایت می کند که از جملة آن‎هاست: متمسّکین به خدا، صابران، شهیدان، صدّیقین، صالحین، انبیا، و ... افرادی نیز به جهت اعمال بد، هدایت نمی شوند که عبارت‎اند از رویگردانان از یاد خدا، دروغ‎گویان، کافران، فاسقین و... بحث از صراط مستقیم در ارتباط نزدیک با بحث هدایت است، و آن راهی است روشن که در آن، اختلاف وتخلّف نیست. در قرآن برخی مصادیق برای صراط ذکر شده که از آن جمله است: دین قیّم، پرستش خدا، تبعیت از پیامبر، راه پیامبران و صدّیقین و شهدا و صالحین. صراط مستقیم ویژگی هایی دارد که برخی از آن‎ها عبارت‎اند از: محوریت سیرۀ معصومین، سُبُل الهی، راه‎های فرعی صراط مستقیم اند، صراط آخرت، نتیجۀ صراط دنیاست، راهِ هدایت یکی بیش نیست و... رهروان صراط مستقیم نیز ویژگی هایی دارند که از آن جمله است : طلب هدایت همگان به صراط مستقیم، عدم دسترسی شیطان به صراط مستقیم، اقلیت سالکان "صراط مستقیم". به گمراهی اکثریت مردم در آیاتی از قرآن اشاره شده و شواهدعقلی، نقلی و تاریخی نیز موید آن است. از آثار هدایت است: آمرزش، شقی نگشتن و مشخص شدن هدایت‎یافتگان ‎. ضلالت در مقابل هدایت، به معنی انحراف از راه راست است و از لوازم آن، سیر در مسیر غیر حق، و گم گشتن است. ضلالت وجوه متعددی دارد که از آن جمله است: گمراهی، هلاکت، نادانی، غفلت و... خدا ابتدائاً کسی را گمراه نمی سازد. آدمی با وسائطی گمراهی خود را فراهم می سازد که از آن جمله است: هوای نفس، پیروی نسنجیده از سران و پدران و اکثریت ناآگاه، سرمستی، شرک، فسق، کفر، جهل و... در ویژگی گمراهان گفته می شود که: گم
پژوهشگران	صمد عبداللهی عابد (نفر اول)