مشخصات پژوهش

عنوان	تحلیل و بررسی آراء رجالی و سندی شیخ بهائی در کتاب حبل المتین
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	بررسی، نقد، شیخ بهایی، سند، حبل المتین
چکیده	در فرهنگ دینی مسلمانان، حدیث پس از قرآن، از جایگاه بالایی برخوردار است؛ ولی این منبع معرفتی در اثر عوامل مختلفی، دچار آفت جعل و وضع گردیده است؛ از این روی، عالمان مسلمان به ضرورت پالایش احادیث و روایات نبوی و علوی و سایر معصومین(ع) پی برده و در صدد برآمدند که با بهره گیری از مبانی، معیارها و روش هایی، به نقد حدیث به معنای بازشناسی حدیث صحیح از ضعیف بپردازند. از آنجا که حدیث، مشتمل بر دو بخش سند و متن است، نقد گاهی متوجه سند و گاهی متوجه متن و گاهی نیز متوجه هر دو است. در نقد سندی، پژوهشگر علاوه بر اعتبارسنجی ناقلان و راویان حدیث، اتصال و انقطاع سند را نیز مورد بررسی قرار داده تا از این مسیر روایت را تصحیح یا تضعیف کند؛ اما در نقد متنی و محتوایی، متن حدیث را به واسطه یک سری معیارها، مورد ارزیابی قرار می دهد. هر یک از حدیث پژوهان در بررسی احادیث با استفاده از تخصص و اجتهاد خویش از روش خاص خود بهره گرفته و معیارها و قواعدی را به کار می گیرد. قواعد نانوشته نقد سندی و متنی هر محدث در شرح هایی که بر احادیث نگاشته، یافت می شود و می توان از رهگذر بررسی این شروح، نکاتی را که در نقد سندی و محتوایی مورد توجه قرار داده اند، به دست آورد؛ از این رو، پژوهش حاضر در صدد است تا چگونگی نقد سندی و رجالی توسط شیخ بهائی را در کتاب حبل المتین مورد بررسی و تحلیل قرار بدهد. شیخ بهائی دانشمند شیعی دوره صفویه در قرون دهم و یازدهم می باشد که در علوم مختلفی مانند ریاضیات، هیئت، منطق، فلسفه، فقه، نجوم، مهندسی، هنر و حدیث تبحّر داشت. حدود 95 کتاب و رساله در رشته های مختلف علوم اسلامی و ادبی از او برجای مانده است. شیخ بهائی از طرفی میراث دار دو عالم برجسته در فقه و حدیث شیعه؛ یعنی محقق کرکی و شهید ثانی است (ر.ک: ملکی، 1387ش، ص146) از طرف دیگر، دوره او دوران غلبه و سیطره تصوف و اخباریگری بر حوزه شیعی است؛ اما شیخ بهائی به عنوان یک مجتهد آشنا به حدیث، بدون تأثیرپذیری از مکتب اخباریگری، حدیث را بررسی و تحلیل می کند (ر.ک: کاظمی، 1396ش، ص118) از این رو، دانش رجال و حدیث، نقش تعیین کننده و اساسی در فقه شیخ بهایی دارد. محوریت روایات در فقه او، مستلزم توجه گسترده به علوم حدیث شده است؛ از همین روست که قبل از نوشتن دو کتاب فقهی خود یعنی کتاب مشرق الشمسین و کتاب حبل المتین، کتاب الوجیزه را نوشته که کتابی در
پژوهشگران	معصومه پوراصغری سیاه اسطلخی (دانشجو)، صمد عبداللهی عابد (استاد راهنما)، سیفعلی زاهدی فر (استاد مشاور)