مشخصات پژوهش

عنوان	جستاری معناشناسانه بر واژه های «فقیر و غنی» در نهج البلاغه با الهام از روش معناشناختی توشیهکو ایزتسو
نوع پژوهش	مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها	نهج البلاغه، معناشناختی ایزتسو، نظام معنایی، تقابل معنایی، فقیر، غنی
چکیده	معناشناسی یکی از رویکردهای نوین در حوزه زبانشناسی است که با تبیین واژگان سر و کار دارد؛ این علم به عنوان یکی از علم های هدفمند، در زمینه مطالعات قرآنی و متون قدسی کاربرد چشمگیری دارد. به عبارتی دقیق تر، به کمک علم معناشناسی، معنای دقیق یک واژه و مراد و مقصود گوینده روشن می گردد که از این میان روش معناشناختی ایزتسو (نویسنده ژاپنی)، برای تبیین و تحلیل واژگان در سطوح مختلف معنایی، روابط معنایی و مفهوم متقابل، کارایی بهتری دارد. براین اساس، بازکاوی و تعیین جایگاه هریک از عناصر و مفردات در متون قدسی، در گرو بررسی آن واژه با واژه های همنشین و متقابل آن در یک سیستم نظام مند و سایر واژه های هم ردیف است. دو واژه «فقیر» و «غنی» از جمله واژگان مفهومی و کلیدی نهج البلاغه به شمار می آیند که به صور گوناگون در این کتاب قدسی تبلور یافته اند. پژوهش حاضر که با روش توصیفی-تحلیلی و از منظر لغوی و سپس با تکیه بر علم معناشناسی ایزتسو در یک محور همنشینی و تقابلی واژگان، مفهوم واژه «فقیر» و «غنی» را مورد تحلیل و کنکاش قرار داده، دستاوردش مبیّن این است که دو واژه مذکور، با کارکرد اسمی و فعلی در متن نهج البلاغه، در مفاهیم مثبت و منفی نمود یافته اند و از همه مشهودتر، تقابل این دو واژه در یک محور همنشینی، پیام مهمی را القا می کنند. براین اساس، این دو واژه علاوه بر معنای عامی که بیشتر لغت شناسان و مفسران از آن ارائه نموده اند، در کلام پربار امام (ع)، توسعه معنایی یافته اند؛ به عبارتی، علاوه بر معنای نیازمندی و بی نیازی مادی، جنبه معنوی نیز به خود گرفته اند. دیگر اینکه این دو واژه، معیاری برای سنجش کرامت انسانی شخص نمود یافته اند.
پژوهشگران	رویا بدخشان (نفر اول)، عبدالاحد غیبی (نفر دوم)