|
عنوان
|
گونه ای از بازی شطرنج در شاهنامه فردوسی
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
شطرنج؛ فردوسی؛ شاهنامه ؛رخ ؛ اسب
|
|
چکیده
|
با تأم ، ل در متون کهن به برخی اطلاعات و اصطلاحات تازهای دست مییابیم که ما را بـا ابعـاد
مختلف زندگی گذشتگان آشنا میسازد. شاهنامه به عنوان یکی از آبشخورهای اصلی فرهنـگ
باستان، منبعی بس ارزنده در این راستاست. شاعران، بـرای جلـوگیری از تکـرار و بـه تبـع آن
ممانعت از ملالت کلام و همچنین اظهار فضـل، در وهلـة اول از مسـائل و مضـامینی هـمسـو بـا
موضوع و اهداف خود بهره میبرند. فردوسی نیز برای ارتقاء کیفیت هنـری اثـر مانـدگار خـود از
تأملبرانگیزترین بازی، یعنی شطرنج ــ که با حماسه تناسب زیاد دارد و صحنههای رزم را تـداعی
میکند ــ استفاده نموده است. نوشتة حاضر بر آن است کـه بـا بهـرهگیـری از شـیوة اسـتقرایی و
بازخوانی دقیق داستان »گو و طلخنـد« از شـاهنامه و تفحـص در منـابع اصـلی علـم ملاعـب و
سرگرمیها، به این پرسشها پاسخ دهد که آیا ساختار و نحوة این نوع بازی در شطرنج قـدیم وجـود
داشته است یا نه؟ وجوه اختلاف و اشتراک آن چه بوده است؟ حاصل پـژوهش نشـان مـیدهـد،
فردوسی در این داستان گونة تازهای از این بازی را ارائه میدهد که مسبوق به سـابقه نیسـت و بـا
انواع مذکور در کتب مرجع تفاوتهای قابـل تـوجهی دارد؛ حتـی چهـرة رخ در ایـن بـازی کـاملاً
متفاوت با انواع دیگر می شارحان که باشد و چه بسا شاهنامه نیز بدان نپرداختهاند.
|
|
پژوهشگران
|
احمد گلی (نفر اول)، مهدی رمضانی (نفر دوم)
|