|
عنوان
|
مبانی تاویل در متون نثر عرفانی، مطالعه موردی رساله قشیریه، کشف المحجوب، مرصادالعباد و مصباح الهدایه
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
تاویل، متون نثر، نثر عرفانی، اصل معنایی، استنباط.
|
|
چکیده
|
در این رساله مبانی تاوبل در متون نثر عرفانی با تکیه بر «رساله قشیریه»، «کشف المحجوب»، «مرصادالعباد» و «مصباح الهدایه» بررسی و تحلیل خواهد شد. «رساله قشیریه» و «کشف المحجوب» به جهت اینکه از این منظر جزو اولین کتاب های عرفانی به شمار می-روند، در این رساله انتخاب شده اند. از طرفی دیگر «نجم رازی» که برای نوشتن «مرصادالعباد» این چنین کتاب هایی را در پیش رو داشته و از آنها الهام گرفته است، در اثرش نگاه متفاوت تر و ویژه ای اختیار کرده و سعی کرده است تا بسیاری از آیات، احادیث، داستان ها و نمادهایی را که در بطن کتب عرفانی جای گرفته است، تاویلی تازه کند. عزالدین هم در «مصباح الهدایه» همین شیوه را اختیار کرده و با تاسی از جسارتی که نجم رازی در کتاب خویش داشته، سعی کرده است، برخی اصطلاحات و تعابیر عرفانی را با نگاهی متفاوت تاویل کند. درحقیقت هر قدر بر عمر متون نثر عرفانی افزوده می شود، تعابیر و تاویلات بیشتر از قبل و با نگاهی تازه رخ نشان می دهند. شیوه ها و مبانی تاویلی هم در طول این مدت تغییر می یابد و بهانه های تفسیرهای تازه، تغییر اساسی پیدا می کند. موضوعات و مبانی تاویلات رفته رفته فزونتر و وسیع تر می شود و عرفا از اسم ها و رمز ها گرفته تا اصل داستانی را با نگاه ویژه و ایدئولوژی خاص زمان خویش تاویل می کنند. این تاویلات از سطح زبانی شروع می شود و هر چه در طول زمان جلوتر می رویم، به لایه های درونی متون همچون سطح بدیع لفظی و معنوی نفوذ می کند و درنهایت حتی درونی ترین لایه های متن را در برمی گیرد. به جهت درونی تر شدن مباحث تاویلی، تاویلات از سطح زبان فراتر می روند و عارفان به دنبال تاویل پدیده ها هم هستند. تشابهات کلی در تاویلات در غالب موضوعات قابل پیگیری است و برخی از مباحث برحسب بافت و نحوی که موضوعات انواع مختلف ادبی دارند، در جزئیات اسامی و نمادها تفاوت دارند و در آن هم سعی دارند خود را با آن نوع و ساختار وفق دهند و تعابیر و تأویلی نو بپذیرند.
|
|
پژوهشگران
|
احسان مرادی ده شیخ (دانشجو)، محمد پاشائی مهترلو (استاد راهنما)، یدالله نصراللهی (استاد مشاور)
|