مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی اصالت رباعیات مولانا
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	مولانا, رباعیات, اصالت, نسخه
چکیده	مولانا یکی از چند شاعر بزرگ تاریخ ادب فارسی و بزرگ‎ترین شاعر عارف ایرانی است که شهرت جهانی دارد، هر تحقیقی که به روشن شدنِ بخشی از ابهامات موجود در شخصیّت، زندگی، خلّاقیّت هنری و ادبی و آثار به جا مانده از این شاعر کمک کند، از لحاظ تاریخ ادب فارسی، ارزشمند است. بررسی صحّت انتساب رباعیات یکی از این موارد ابهام است که رسیدن به دلایل قانع کننده و قاطع دربارۀ صحّت یا ردّ انتساب هر یک از رباعیات موجود در دیوان، بدو یکی از نیازهای اساسی در هر نوع تحقیقی در عرفان و اندیشه و هنر مولاناست. امروزه در اصالت متن و ابیات مثنوی به مولانا، هیچ تردیدی نیست. در زمینة اصالت غزلیات مولانا نیز حدس و گمان‎های اندکی وجود دارد، اما اصالت رباعیات مولانا، به دلایل متعددی، بیش از دیگر اشعار او با شک و تردید همراه است. اگر با استناد برجلد هشتم کلیات شمس فروزانفر، جهان‎بینی و منظومة عرفانی سرایندة آن را استخراج کنیم، به نوعی جهان‎بینی التقاطی، متناقض و حتی متضاد می‎رسیم و این امر خود به وجود رباعیات دخیل در میان رباعیات مولانا دلالت دارد. لذا به نظر می‎آید بررسی‎های علمی و دقیق متون نظم و نثر فارسی، نسخه‎های خطی قابل دسترسی، جنگ‎ها و سفینه‎های رباعی پیش از مولوی می‎تواند داده‎هایی را در اختیار ما بگذارد که با تحلیل آن‎ها می‎توان اثبات کرد که تعداد قابل توجهی از 1983رباعی موجود در دیوان کبیر تصحیح فروزانفر، از آن مولوی نیست بلکه به اشتباه به او منسوب است. اگر چه این کار مستلزم پژوهش‎های گسترده‎ای است و چه بسا در برخی موارد تشخیص سرایندگان پاره‎ای از این رباعیات دشوار و حتی غیر ممکن باشد. اما این امر نمی‎تواند از اهمیت موضوع «بررسی اصالت رباعیات مولانا» بکاهد؛ چرا که هر خواننده‎ای کنجکاو است تا به طور یقین بداند که سرایندة اصلی اشعاری که می‎خواند کیست، از طرفی هم با مشخص کردن رباعیات اصیل مولانا از رباعیات شعرای دیگر می‎توان راه را برای پژوهش‎های ادبی دقیق‎تر دیگری در این زمینه هموار کرد.
پژوهشگران	مهناز نظامی عنبران (دانشجو)، رحمان مشتاق مهر (استاد راهنما)، یدالله نصراللهی (استاد مشاور)